AZKEN HAUSNARKETA

            Gure ikaste koadernoari amaiera emateko ordua iritsi zaigu. Lau hilabete oso bat pasa da eta INKLUSIOARI buruz hitz egiten, hausnartzen, ikertzen, eztabaidatzen, ideiak trukatzen...ibili gara. Inklusioaz gain, honekin erlazionaturik eta zerikusirik duten termino eta gaiei buruz aritu gara ere, hala nola, berdintasuna, normalizazio printzipioa, zailtasunak dituzten umeak, HPBak dituzten umeak, etab. Hasierako aurrezagutzei dagokionez, ikasgaiarekin hasi baino lehen, ez nekien ezer inklusioari buruz, kalean ez baitut inoiz entzuten hitz hori beste batzuk bezala (krisia bezainbeste adibidez). Banekien zerbait berdintasunari buruz, desberdinatsunak eta zailtasunak edukitzeagatik hainbat pertsonek dauzkaten oztopoei buruz...Baina inklusioa hitza berria izan da niretzat.

           

Egunak eta kurtsoa pasa ahala, ikasgai honekin argi eta garbi gelditu zait honako hau: etorkizunean irakasle izango garen guztiok lan asko egin behar dugula gaur egun hezkuntzan dauden akatsak zuzentzeko eta guztion ongizatea lortzeko; batez ere, behin eta berriro aipatzen ari naizen inklusioa lortzeko. Hala ere, guztiok badakigu hori lortzeko egin beharreko lana oso zaila dela eta irakasleen esfortzuaz gain, guztion esku hartzea beharrezkoa dela. Bestalde, ideiak erlazionatuz eta hitzak lotuz joan gara gure ikasgai honekiko ezagutzak handitzen eta osatzen. Hasieran aipatu bezala, “inklusioa, normalizazio printzipioa, berdintasuna, desberdintasuna, laguntza, zailtasuna...” terminoak elkarren artean erlazionatu ditugu eta aldi berean, bakoitza aztertu eta ulertu dugu.

HAUSNARKETA izan da beharrezko faktore bat ikasgai honetan. Hala ere, askotan zaila egin zait gutxi dakidan gai bati buruz hausnartzea, batez ere, lau hilabete hasieran. Orain, berriz, errazagoa egiten zait landutako gaiei buruz hausnartzea, besteei dakidana azaltzea, etab. Blog honetan egindako sarrera gehienetan azalpenak nire hausnarketa txikiekin indartzen saiatu naiz, baita gelan egindako lanak ere. Gainera, askotan, taldeetan egin behar izan ditugu lanak eta gai hauei buruzko ideia trukaketak eta eztabaidak oso interesgarriak izan dira (esperimentazio astea, adibidez). Gainera, nire taldeko 4 partaideak ideia iruditsuak ditugu eta ez zaigu zaila egin lanak aurrera eramatea; beti ere errespetua eta besteen ideien onarpena gure taldearen giltzarria izanik. Honekin esan nahi dut bai banaka eta bai taldeka (talde txikietan edo handietan) ikasgaia ulertzen saiatu naizela.

Orain arte ikasitako guztia buruan eduki behar dugu gure irakasle bizitza osoan zehar, baina lehen aipatu bezala, edonork eduki behar ditu ideia hauek buruan. Ikasgai hau eman ondotik, gogo gehiago dauzkat inklusioa bermatzeko eta sustatzeko, nire parte hartzea aktiboa izateko gai honekiko. Batez ere, hasiera batean ez nekielako inklusioa zer zen, eta orain badakidala, gogoak piztu egin zaizkit.

 Ikusi dugu lehenagoko garaietan nola baztertzen zen jendea desberdina izateagatik, eta nola gaur egun gauzak hobetu diren. Hala ere, bazterkeria ez da osoki desagertu den faktorea. Eta bazterkeriarekin batera, arrazakeria, elkarlan falta, ...aipatu behar dira. Pertsona askoren pentsamenduak aldatu beharra dira eta guk, etorkizun batean izango garen irakasleok, pentsamendu horiek aldatzen hasi behar dugu. Badakigu INKLUSIOAN dagoela GAKOA. Gizarte osoan inklusioa balego, edozein pertsona izango luke kalitatezko hezkuntza bat jasotzeko aukera: bai zailtasunak dituzten umeak, bai zailtasunak ez dituzten umeak, bai beste herrialde batekoa den umea, etab.

Zertarako bereizi behar dugu, adibidez, autismoa duen haur bat beste haurrengandik? Kaltegarria izan daiteke guztiak gela berean egoteak? Nire ustetan, “kaltegarri” hitza “aberasgarri” hitzagatik ordezkatzeko ordua iritsi da. Zailtasunak dituzten pertsonen mundua ezagutzea eta ulertzea bizitza beste modu batean baloratzeko aukera ematen dizu. Arazoak dituzten umeak beste gela batean sartzen baditugu, gainontzeko umeek ez dute hori ulertuko eta “arraroen gelara doa” esango dute. Eta txikitatik hori pentsatzen badute, zaila izango da aurrerantzean horrelako pertsonak, pertsona normal bat bezala ikustea. Bestalde, ume guzti guztiak elkarrekin lan eta ikasten badute, bakoitzak bestearen mundua ulertuko du eta den bezalakoa maitatuko du. Eta honetan, irakaslearen papera funtsezkoa da. Irakaslea saiatu behar da inklusioa lortzen eta desberdintasunak ezabatzen. Zailtasunak edo HPBak dituzten umeek autonomia eta bizitza hobeago bat lortzeko beharrezkoa dute sozializatzea, besteekin harremanetan egotea. Horrela, askatasun apur batekin, autonomiaren bide luze horretako helmugara iritsi ahal izango dira. Azken finean, bai askatasuna eta bai laguntza beharrezkoa daukate, bien arteko orekaren bidez izugarrizko aurrerapena lor dezakete.

Hau guztia esatea oso erreza da, baina lortzeko, lan asko egin behar da (eta orain LOMCE legea onartu egin dutenez, lana handiagoa da). Horregatik, hemendik urte batzuetara irakasle izango garenok kezka handia daukagu: lortuko dugu inklusioa? lortuko dugu desberdintasunak desagerraraztea? hezkuntza hobetuko dugu?. Galdera hauei erantzuna emateko, urte batzuk itxaron behar ditugu lehenengo, eta ondoren, ikusiko dugu gizartea hobetu den ala ez. Nire burua hezkuntza hobetzeko gogoekin eta lana egiteko gogoekin ikusten dut, horregatik, ikasgai honetan ikasitako ahaztu behar ez dugula pentsatzen dut.

Hau guztia hobetzeko guztiok baditugu buruan hainbat proposamen, nahiz eta jakin proposamen hauek aurrera eramatea oso zaila dela. Baina ezinezkoa dela pentsatzen badugu, ez dugu nahi duguna lortuko.

1. Gure hurbileko jendeari dakiguna transmititu behar diegu, lortu nahi duguna azaldu behar diegu. Eta honekin batera, haien pentsamendua aldatu behar dugu, askok ez baitakite ezer inklusioari eta hezkuntzari buruz. Horrela, bakoitzak bere esku hartze txikiarekin, aurrerapenak lortuko ditugu.
2. Hurbileko jendeari transmititu dioguna zabalduz joango da, pertsona askori iritsiko zaie informazioa. Azken finean, jendea hezkuntzari buruz zerbait jakitea ez da gutxi, gaur egun, esan dugun bezala, ezagutza oso txikia baita irakasleen munduari dagokionez.
3. Zailtasunak edo HPBak dituzten pertsonak ulertzen saiatu behar gara eta haiei laguntzen. Laguntzak ez dira hezkuntza zentroetan bakarrik ipiniko. Zentro hauetatik kanpo laguntza beharrezkoa dute ere, eta errespetua eta ulermena faktore garrantzitsuak dira.
4. Ohartu behar gara HPBak dituzten umeak ez direla desberdinak diren bakarrak. Ume (eta pertsona) bakoitza mundu bat da, eta edozein pertsona desberdina da besteekiko.

Esan beharra daukat ikasgai honetan landu duguna oso baliagarria ikusten dudala gure etorkizunerako, beharrezko edukiak baitira. Ikasgaiaren helburua bete dudala uste dut, inklusioa bermatzeko gogoak piztu egin baitzaizkit eta hausnartzea eta kritika egitea lortu baitut. Hasieran nuen ikuspegia eta orain dudana erabat desberdina da, izan ere, lau hilabete hasieran gai hauekiko nuen ezagutza txikia zen eta orain asko handitu da. Gainera, gelako lanetan parte-hartu dudala esan dezaket eta baita blog honetan hausnartzen, ikertzen eta nire iritziak ematen ibili naizela ere. 

Amaitzeko, ez dugu ahaztu behar inklusioari buruz dugun ezagutza eta egin beharreko lana ez dugula hemen amaitutzat eman behar, ezagutza etengabe osatzen doan prozesua baita. Horrez gain, inklusioari buruz ikertzen jarraitu behar dugu hezkuntzan eta gizartean dauden akatsak zuzentzeko eta irtenbideak bilatzeko. Dagoeneko aipatu dut inklusioa lortzeko lan asko egin behar dugula oraindik, eta batez ere, guri, irakasleoi, dagokio lan hori egitea. Beraz, ikasgaia aberasgarria iruditu zait (baita beste ikasgaiak ere) eta eskertzekoa da gaur egun hain garrantzitsua diren eta jendea ezagutza gutxi duen gaiak lantzea.

Children see, children do.

           Nahiz eta tristea izan, bideo honetan ikusten den guztia errealitatea da. Interesgarria iruditu zait bideo hau jartzea, helduok umeen eredu garela ikusteko aukera ezin hobea eskaintzen baitu.

LOMCE , aurrerapausoa edo atzerapausoa?

Espainiako Hezkuntzaren Kalitatea Hobetzeko Lege Organikoa (LOMCE edo Wert legea) onartu egin dute Espainian eta erabat eztabaidatsu suertatzen ari den lege bat da. Nire ustetan (eta askoren ustetan), Wert ministroak eta PPren gobernuak sustatutako Hezkuntza Legea izugarrizko atzerapausoa da. http://www.goieskola.hezkuntza.net web orrialdeak, LOMCE-ri EZETZ esateko hainbat arrazoi garrantzitsu bota ditu:

1 --> EZETZ esaten diogu parte har ez dezakegun hezkuntza-sistemari. Lege berriak murriztu egiten du gure seme-alaben heziketari eragiten dioten erabakietan parte hartzeko dugun eskubidea, kontsultarako organo bihurtzen dituelako Eskola Kontseiluak. Hori gutxi balitz, zuzendariak aukeratzeko eskubidea erreserbatzen du. 

Hezkuntza-sistema demokratiko baten partaide izan nahi dugu. Ezinbestekoa da akordioa eta hezkuntza-komunitate osoaren konpromisoa proiektuak erabakitzeko, ikasle guztien arrakasta eta kalitatea lortzeko; autonomia behar dugu curriculuma ikasle guztien beharretara egokitzeko. 

2 --> EZETZ esaten diogu bereizketari. Lege berriak ikasleak banatu nahi ditu 14 urtetik, ahalmenen arabera. Ez da egia ikasleen banaketa goiztiarra egiten duten sistemek emaitza hobeak dituztenik. Finlandian, esaterako -Europan eredutzat hartzen den sistema- ikasleak ez dira banatzen 16 urtera arte.

Ikasle guztiei 16 urtera arte ezagutza komunak bermatuko dizkien hezkuntza-sistema nahi dugu, eta gure sistema ekitatibo eta inklusiboan sakontzen jarraitu, gizarte-adostasun zabal batean oinarriturik eta ikuspegi integratzaile batetik. 

3 --> EZETZ esaten diogu euskara eta gure curriculuma gutxiesteari. Lege berriak hiru mailatan banatzen ditu  irakasgaiak “garrantziaren” arabera eta hirugarren mailan uzten du euskara. Oinarrizko irakasgaietan (enborrekoak) Hezkuntza Ministerioak erabakiko du edukien %100, baita ebaluatzeko irizpideak, gaitasunen  lorpena, ebaluaketa estandarrak eta gutxieneko ordutegia ere, euskal administrazioari parte hartzeko  aukerarik utzi gabe. 

Ikasle euskaldun eleanitzak nahi ditugu. Ikasle guztiek dute funtsezko eskubidea hizkuntza ofizialak  ezagutzeko eta erabiltzeko. Ez dezagun ahaztu, aspaldidanik seme-alabak euskaraz hezteko hautua egiten  dugula familiok. 

4 --> EZETZ esaten diegu Estatuko azterketei, errepikapenak sustatzen dituztelako eta zailtasunak ipini DBH eta Batxilergoko tituluak lortzeko, ez delako izango nahiko ikasturtea gainditzea. Europako herrialde gehienetan ez dago horrelakorik. 

Ebaluaketa jarraituak kontuan hartuko dituen legea nahi dugu (ikasleen benetako lorpenak neurtzen  dituztenak), irakasleei lagunduko diotenak eta eduki guztiak erakusten direla bermatuko dutenak. 

5 --> EZETZ esaten diogu eskola ordutegian erlijioa irakasteari, ikasleak banatzen direlako sinesmenen arabera. Lege berriak ordu gehiago eskaintzen dizkio erlijioari tutoretzari baino. 

Guztiontzako eskola nahi dugu. Euskadiko Eskola Kontseilua erlijioak derrigorrezko curriculumean sartzearen kontra agertu da. 

6 --> EZETZ esaten diogu Musika, Plastika, Hiritartasunerako Hezkuntza edo Teknologia bezalako oinarrizko irakasgaien desagertzeari. 

Modu integralean heziko duen eskola nahi dugu gure seme-alabentzat, gizarte osoak partekatzen dituen baloretan oinarrituta. Kalitatezko hezkuntza nahi dugu, ikasle euskaldun pluralak heziko dituena, gizarteko desberdintasunak gainditzen lagunduko duena, integratzailea, aukeren berdintasunean oinarritua, parte-hartzailea, gure gizartetik eta kulturatik eraiki eta antolatua. 

          Hau guztia irakurrita pentsa liteke Espainiako hezkuntzaren kalitatea hobetzeko lege bat dela?. Orain arte hezkuntzan egindako lorpen eta aurrerapauso guztiak ezerezean geldituko dira eta aspaldiko garaietako hezkuntzaren printzipio zaharkituetara bueltatuko dira. Orain arte hezkuntza publikoa defendatzeko borrokatu behar izan badugu, gaurtik aurrera gehiago borrokatu behar izango dugu.

LOMCEri EZ! GUK GURE ESKOLA,

EUSKAL ESKOLA PUBLIKOA

Eskola inklusiboaren postulatuak, bizitzako eredu

     Gelan, "PUJOLAS, P. (2004). Aprender juntos alumnos diferentes" testu zati bat irakurri eta landu genuen. Bertan, inklusioaz hitz egiten ari garenean kontuan hartu beharreko hainbat postulatuei buruz informazioa eta azalpenak ematen gaitu egileak. Beraz, 5 postulatu hauek aztertuko ditugu:

1. Dibertsitatea goraipatu behar du eskolak

Eskolan, dibertsitatea oso garrantzitsua da eta ahal den moduan goraipatu behar da. Eskola osatzen duten kideen dibertsitateak eskola bera eta bertako ikasgelak indartzen, sendotzen ditu eta dibertsitate horretatik ikasteko aukera paregabeak eskaintzen dizkie.

2. Ikasten gozatu behar: eskolan den-denek gustura eta seguru ikusi behar dute beren burua

Eskolara ikasle, irakasle, hezitzaile eta komunitateko kide guztiek joan nahi izatea premiazkoa da, zeren, batetik, gustura daude bertan; bestetik, seguru sentitzen dira.

Alde batetik, gozatzea ezinbestekoa da ikasi nahi izateko. Ikastea kontu pertsonala denez, ikasi nahi duenak bakarrik ikasten du benetan ikasleak. Zeinahi ikasketak eskatzen duen ahalegina inondik ere ukatu gabe, ikasleak gozatuz irakastea lortu beharko luke eskolak. Denek, elkarrekin, komuninate handi baten barnean komunitate txikitxoa osatu eta funtzionatzen ari den komunitatearen dohain eta balioen jabe izan behar dute. Komunitate-senak "ni" batzuek osaturiko taldea "gu" kolektibo bihur dezake; horri esker bilakatuko da guztizia, elkartasun eta elkarrenganako errespetuekin konprometitutako komunitate eta toki jakin bateko kideari dagokion nortasun-sen handiko eskola.

Beste alde batetik,  ikasleek seguru sentitzeko aukera izan behar dute. Eskolan, kide guztiek gainerakoak eta laguntzaren premian dagoen edonor sostengatzeko erantzukizuna dute. Kide guztiak dira aintzat hartzeko modukoak, gainera, denak baitira komunitateko kide baliotsuak. Horrela, eskola batean, edonor senti liteke seguru.

3. Berdintasun politikan oinarritua behar du eskolak 

Eskolako kide bakoitza eskola-komunitateko eskubide osoko kidetzat onartu beharko luke. Eskolak, kalitatezko hezkuntza eskaini behar du eta berdintasunezko printzipioez osatu behar da. Horrek ez du esan nahi ikasle guztiei tratamendu berbera eman behar zaiela, baizik eta hezkuntza-premiak hartu behar direla aintzat eta, ondorioz, ikasleenak ez ezik eskola-komunitateko kide denenak.

4. Ikastea erraztuko duten irakasleak eduki behar ditu eskolak

Irakasleak, gelako giroa antolatu behar du eta motibazioa sustatu behar du gelan. Gainera, baliabide eta prozedura egokiak erabili behar ditu eta ikasteko baldintza praktikoak ezarir behar ditu ikasleen ikaskuntza prozesua modu egoki batean aurrera egin dezan. 

5. Eskolak ikaslea elkarlanerako prestatu behar du, ez lehiaketarako

Eskolan, elkarlana lehiaketaren aurretik lehentsi behar da. Eskolak kide guztien inplikazioa bultzatu behar du bakoitzak bere lana egin dezan eta horrekin batera, gainerakoekin partekatu eta elkarlanean jardun behar dute. Baina egungo gizarteak "lehiaketan" ipintzen duen enfasiak eraman gaitu batzuetan bikaintasunari sekulako balioa aitortzera; horrela, bikain izan nahi duenak besteen gainetik gailentzea ezinbestekoa du, ikuspegi horretatik. Pentsamendu hori ezabatu behar da eta eta lan kooperatiboa bultzatu behar da. Lan kooperatiboa irakasteko lanabes eraginkorra baita, ikasi eta irakatsi beharreko eduki bat. Horrela, denak duintasunez bizitzeko tokia emango duen mundu justuago bat eraikitzea lortuko dugu.

Si puó fare (2008) - Giulio Manfredonia

Gaur ikasgai honen azken aurreko saioa izan dugu eta “Si puó fare” italiar filma ikusi dugu. 2008. urtean Giulio Manfredoniak, italiar film zuzendariak, egin zuen pelikula hau.

“Si puó fare” Nello-ren historiara hurbiltzen gaitu, gizon bat zeinen bere zorte txarra lanean eta ideiak politiko ezkertiarrak direla eta, pertsona “eroen” kooperatiba bat zuzentzera derrigortuta ikusten du bere burua. Filmak ez du “eroaren” irudiari buruz bakarrik hitz egiten, baizik eta baita gizartea eta lanaren munduari buruz ere. Nello-k, etorkizun on bat eskaini nahi die medikazioak eta administrazioak direla eta, logaletuak eta baztertuak bizi diren pertsona horiei. Filmak esaten gaitu lanak kohesio soziala, independentzia ekonomikoa eta askatasuna ematen gaituela, eta aldi berean, errutina bat ezartzen duela. Nello-k bere “langileen” izenak ikasteaz kezkatzen da eta pertsona hauen kausa “bere kausa” bezala hartzen du. Gizon egozentrikoa da eta ezkertertiar politika idealistaren irudia. Aldi berean, krisi garaietan arrakasta izateko gogoak erakusten ditu. 

Film honek oso modu argi batean deskribatzen du nola taldea (edo bere langileak) aldatzen joaten da Nelloren laguntzaz; hasieran zeukaten ideia (zorua enmaketatzen jarduten den enpresa) gertaera (protagonisten irteera erietxetik) batean bihurtzen da. Horrez gain, filmak honako hau transmititu nahi gaitu ikusleei: dena egiten ahal da, ezinezko eginezinak ez dira existitzen ezta hauek egiteko gai ez diren eroak erez.  Baina batez ere, film hau ikusi ondoren honekin gelditu behar gara: “Si puó fare” aukera ematen gaitu guztiok zeinen eroak gauden pentsatzeko.

Nire ustez, gizartean dagoen pentsamendua gaitzak edo zailtasunak dituzten pertsonak oztopo bat direla da; eta ohikoak ez diren eta bereziak diren jarrerak eta jokaerak izateagatik ez dira onartzen. Arazo hauek dituzten pertsonekin zer egitea arazo larri batean bihurtu da. Eta hortik abiatuz, psikiatrikoen existentzia azaltzen ahal dugu, non elkarbizitzan bizitzeko gai ez direla uste dugun pertsonak bereizten eta kontrolatzen dira. Nire iritzia psikiatrikoei buruz emango nuke, baina oraindik ez dakit asko hauei buruz, ez dakit pertsonentzat benetan lagungarriak diren edo ez. Hala ere, gauza guztiak bezala, bere alde txarrak eta onak dituela uste dut. Zerbait ona esateagatik, agian, pertsonen gaitzak sendatzen saiatzen direla. Eta txarra, gaitzak sendatzeko medikazio gehiegi erabiltzen dituztela. Filman argi eta garbi ikusten da medikazioa ez diela zoriontasuna ematen, zeren eta medikazio gutxiagorekin eta askatasuna (kasu honetan, lan munduan sartzea adibidez) gehiagorekin zoriontasuna handiagoa da.

 Zinemak “eroaren” irudira hurbildu nahi izan da ikuspuntu desberdinetatik eta ulertu du pertsona hauen adimena esploratuz gero giza baldintzari buruz gauza asko ikasten ahal direla. Bestalde, esatekoa da lengoaia beste faktore garrantzitsu bat bihurtu da, “elbarri, minusbaliatu, eroa...” bezalako terminoez bete da, baina ez dugu pentsatu gizartean gaixotasun konstante batean bizi garela, non “depresioa” edo “estres” bezala ezagutzen diren emozioen desoreka ez dira “gaixotasunaren” konnotazio negatiboekin izendatzen. Beraz, aldatu beharreko zerbait da lengoaia, baina gaur egun konnotazio txarrak kaletik edo edozein tokitik gehiegi entzuten dira eta nahigabe ateratzen zaizkigu, pentsatu gabe.

Bukatzeko, esan beharra daukat horrelako filmak gure pentsamenduak aldatzeko gaitasuna dutela, eta nire ustetan, ikaragarrizko gaitasuna. Filma ikusi baino lehen edozeinek esan dezake “eroak lanean? Ezinezkoa”. Baina ikusi ondoren, begiak ireki egiten gaituzte protagonistek eta pertsona hauei ulertzera iristen gara. Neri, behintzat, askotan aldatu zaizkit ideiak mota honetako pelikulak ikustean (adibidez, kurtso honetan ikusitako "Elling" filma). Film honetan oso argi ikusten da nola hasieran, bakarrik  batek dauka konfidantza pertsona hauengan lan munduari dagokionez. Baina azkenean, gero eta jende gehiago kontratatzen ditu pertsona hauek. Gu ez badugu konfidantza pertsona hauengan, nork izango du ba? Beraz: 

Gu gai bagara, haiek zergatik ez?

Gure lanari etekina ateratzeko...

"El Hombre Elefante" filma ikusi dugu eta honi buruzko lana egin dugu. Hementxe sartu eta gure lana ikusteko aukera izango duzue.

Jone Bizente

Cristina Merayo

Yesika Montalvo

Alazne Ramos

Kuluxkak.

Promises (2001) – Carlos Bolado, B.Z. Goldberg, Justine Shapiro

Duela egun batzuk 2001. urtean egindako “Promesas” (Promises) film-dokumentala ikusi genuen gelan. Palestina eta Israel-en arteko gatazka kontatzen du ume talde baten begiradaren bidez. Film-dokumental honen autoreek 7 haur judu eta palestinar elkarrizketatzen dituzte, haien bizitzei eta egoerei buruzko galderak eginez.

Ume hauek Jerusalén-en bizitzea zer den kontatzen digute haien esperientzietatik abiatuz. Horrela, ikusleek ulertu egiten dugu zergatik daukaten gatazka hori eta horrekin batera, ia ezinezkoa den bakea lortzeko zenbat zailtasun dituzten.

Esan beharrekoa da ume hauen jarraipena 1995-1998 urte artean egin zela eta interes eta emozio gehien sortu dituen pasartea honako hau dela: pentsamendu desberdinak dituzten umeetako batzuei kontaktuan eta harremanetan jartzen dietenean.

Honekin batera, gatazkaren gaiaz gain, kultur aniztasunaren gaia lantzen da: dokumentalean ikus dezakegu hain gertu bizi diren umeek zer nolako kultura desberdina daukaten. Filma ikusi ondoren, bakoitzak hausnartu dezake gai honen inguruan.  Kultur aniztasun honekin lotuta, esan beharrekoa da bertan ere kultur aniztasun hori hurbiletik bizi dugula. Adibidez, Euskal Herrian dauden etorkinen kopurua oso altua da, horregatik, gai honen inguruan etengabe aurrerapausoak egiten saiatzen ari gara. Etorkinei lagun behar diegu gure kultura ulertzen, gure kulturan integratzen…baina beti ere, haien kultura errespetatuz eta ahaztu gabe.

         Beraz, oso aberasgarria da hemen daukagun egoera. Hau dela eta, kultur aniztasuna faktore aberasgarritzat hartu behar dugu eta gurekin izango ditugun txikiei hori transmititu behar diegu ere. Eta hau guztiaren gakoa, nire ustez, ERRESPETUAN dago.

Albert Einstein

Berdin tratatu?

      Berdintasuna goiti, berdintasuna beiti gabiltzala: berdin tratatu behar ditugu ume guztiak? Galdera honekin hasten naiz idazten, nire ustez, zalantza ugari sortzen dituen galdera delako. Badakigun bezala, berdintasuna bazterkeria alde batera utzi egiten du eta pertsona bakoitzaren desberdintasunak onartzen ditu. Honekin batera, pertsonak autonomoak eta kritikoak izatera bultzatzen ditu.

      Irakasle batek esan zigun bezala, ez ditugu ume guztiak berdin tratatu behar. Bakoitzak bere ezaugarriak, gaitasunak, berezitasunak…ditu, orduan, guztiak berdin tratatzen baditugu ez dugu lortuko garapen egoki bat, ez dugu berdintasuna bultzatuko. Adibidez, gure gelan autismoa daukan ume bat badago eta besteei bezalako ahozko azalpenak ematen badizkiogu, bere ikaskuntza prozesua porrotera eramango dugu.

      Beraz, berdin tratatu ez, baina bai BERDINTASUNEAN HEZI. Autismoa daukan ume horri lagunduko diogu gelako erritmoa eramaten, beharrezkoak diren materialak eskainiko dizkiogu eta ahozko azalpenak piktogramekin moldatuko ditugu. Horrela, porrota eduki ordez, arrakasta lortuko dugu.

Si los niños..

"Si los niños vienen a nosotros de familias fuertes, saludables y funcionales, hacen nuestro trabajo más fácil. Si ellos no vienen a nosotros de familias fuertes, saludables y funcionales, hacen nuestro trabajo más importante".

—Barbara Colorose

Todos debemos ser maestros de nosotros mismos

Interneten hainbat blog irakurtzen ibili ondoren, haur hezkuntzako irakasle baten “blog” interesgarri bat topatu dut. Iruñako 3 seme-alaba dituen emakume honek, hainbat hausnarketa egiten ditu hezkuntzari buruz, eta irakasle izango garen guztiontzat oso interesgarria eta baliagarria iruditzen zait irakasle den baten esperientziak, pentsamenduak...irakurtzea eta jakitea. “Blog”-eko titulua “reflexiones en voz alta sobre educación infantil” da, eta egileak honako hau dio bere web orrialdeari buruz: Página dedicada a reflexionar y debatir sobre distintos aspectos relacionados con la educación infantil. Hala ere, bere azken sarrera 2007an idatzia dela esan beharra dago, baina urte hori arte idatzitakoa irakurtzera animatzen zaituztet. Bere hainbat hausnarketa ikusi ditut eta interesgarria irudi zait ondoren irakurriko duzuena:

Los grandes avances que ha vivido la sociedad en los últimos años se reflejan en todos los aspectos de la vida moderna, incluida, por supuesto, la educación. Hemos pasado de una escuela que daba sus primeros pasos en democracia a convertirse en un servicio para todos, desde donde se trata de equilibrar y compensar las desigualdades sociales. Sin embargo, quizá se ha perdido ese sentido participativo de otros tiempos, en que un grupo de maestros y maestras lucharon por hacer de la escuela un lugar de encuentro de niños y niñas, padres y madres, educadores, y todo aquel que tuviera algo que ver con la sociedad de a pie. Quizá deberíamos echar la vista atrás -o a otros países menos desarrollados- y retomar el sentido de participación popular. Como dice ese refrán africano -tan utilizado últimamente por pedagogos y políticos, aunque no llevado a la práctica realmente-para educar a un niño es necesaria toda la tribu.

La educación no debe quedar sólo en manos de los profesionales, pues no se limita a la mera transmisión de conocimientos, es mucho más. Consiste también en aprender a estar en la vida, en ayudar a cada cual a encontrar su lugar, a formar parte de una sociedad en la que todo el mundo tiene su papel.

Retomando las palabras de Marta Mata (fundadora de la Escola de Mestres de Rosa Sensat) en su libro “Pensemos en la nueva educación”:

"Si no eliges la profesión de maestro o maestra porque prefieres otra, no olvides la importancia de la educación. Todos debemos ser maestros de nosotros mismos. Pero, además, es posible que tengas hijos que educar; que en tu pueblo o en tu barrio haya problemas de educación que puedes contribuir a solucionar; que en tu país las leyes, los presupuestos y la organización de la educación estén mejor o peor. Preocúpate de ello."

      Hausnarketak dioenez, hezkuntza ez dago pertsona espezializatuen esku, baizik eta guztion esku: 

"Si no eliges la profesión de maestro o maestra porque prefieres otra, no olvides la importancia de la educación. Todos debemos ser maestros de nosotros mismos.” 

         Irakasle izatea, guztiok dakigun bezala, ez da soilik gure ezagutzak ikasleei transmititzea. Ezagutzen transmisio horrekin batera, gizartean ezinbestekoak diren baloreak (errespetua, berdintasuna...) barneratu behar dizkiegu, haien gizarteratzea egokia izan dadin.

     Azken finean, hausnarketa hau igotzea interesgarria iruditu zait, gehien bat egileak dioenarekin guztiok ados egonen garela iruditzen zaidalako. Eta ados ez dagoen batek, agian, irakurri ondoren duen ideia aldatuko du. Horretaz gain, beste irakasleen hausnarketak irakurtzeak laguntzen ahal gaitu beste irakasleoi.

Momentuz, etorkizuneko irakasleak gu gara, horregatik, hezkuntzaz arduratzeko ordua iritsi zaigu.

Bob Talbert

Profesor Lazhar (2011) - Philippe Falardeau

Bachir Lazhar, 55 urteko Lehen Hezkuntzako irakasle bat da.  Montreal-ko ikastetxe batean kontratatua da gertaera tragiko baten ondorioz hildako irakasle  bat ordezkatzeko. Ikastetxean heriotzaren misterioarekin obsesionatuak dauden ikasle talde bat ezagutuko du. Horregatik, Lazhar-ek bere ikasleei aurrera egiten lagundu behar die kurtsoa aurrera eraman dezaten. Gehien bat heriotza eta hezkuntza jorratzen dituen film bat da, baina beste gai aunitz lantzen direla esan beharra dago, errespetua adibidez.

      Irakasle berri honek erabiltzen dituen metodoak zaharkituak dira eta bere izaera oso berezia da. Horregatik, ikastetxean erabiltzen den metodologiara, arauetara,balioetara… egokitu behar da. Hala ere, arau horiek apurtu eta bere ikasleekin dolua lantzea erabakitzen du, normalean, lantzen ez den gaia. Horrela, Bachir Lazhar-ek emozioei garrantzia ematen die eta hauek bultatzen ditu bere ikasleekin, beti ere ikasleekin eduki behar den maitasuna ahaztu gabe.

        Honekin batera, nire iritzia emango dut. Pelikula honek oso ongi isladatzen du nola umeei errealitateari aurre egiten hezi behar zaie. Horretarako, oso garrantzitsuak dira emozioak eta hauek Haur Hezkuntzatik aurrera lantzea beharrezkoa da. Beraz, irakaslearen papera ez da irakastea bakarrik, baita hezitzea ere.

"Un aula es un lugar para la amistad, el trabajo y la cortesía. Un lugar lleno de vida al que le dedicas tu vida y en el que te dan su vida"

Paulo Freire

Arreta goiztiarra

Gaurko honetan "Arreta Goiztiarra"-ri buruz mintzatuko naiz, orain arte ez baitut honi buruz idatzi eta oso garrantzitsua iruditzen zait. Arreta Goiztiarra 0-6 urteko haurrei, familia eta inguruneari aurkezten zaizkion esku hartze multzoa da. Bertan, umeek dituzten edo izan ditzaketen arazoak lehen bailen konpontzen saiatzen dira. Esku hartze horiek, umearen osotasunean aintzat hartu beharko liratekeenak, orientazio profesional talde batek finkatutakoak izan beharko lirateke. Hala nola, profesional “interdisciplinar” eta “transdisciplinar”rak. Lehenengoari dagokionez, arlo ezberdinetako adituak dira eta bigarrenari dagokionez, berriz, arlo desberdineko adituek elkarri ematen dioten informazioa lantzen dute.

Jarraitzeko, aipatzekoa da hiru maila desberdinetan ematen dela. Lehen mailak, Haur hezkuntzan eman daitezkeen egoera arriskutsuak adierazten ditu arauak eta zuzenbideak sortzeko. Bigarren mailari dagokionez, urritasunak goiz detektatzea du helburu eta hirugarren mailak, berriz, urritasunei irtenbidea eman nahi die.

Arreta goiztiarrean zerbitzu askok parte hartzen dute, beraz, mota desberdinetakoa izan daiteke:

• Osasun zerbitzuak ematen dutena:

-     Pediatria: haurren urritasunak 1-14 urte bitartean prebenitzen saiatzen dira.

-     Familia planifikaziorako programak: Familia aztertzen eta laguntzen dute.

-     Adimen osasunerako zerbitzuak:  Arrisku egoerak prebenitzen dituzte.

-  Emaginak: Arrisku egoerak detektatzea eta etorkizuneko amei informazioa eman eta     orientatzea.

• Gizarte zerbitzuak ematen dutena:

-     Gizarte arriskuak eta tratu txarrak prebenitzen saiatzen dira.

-     Egoera txarrean dauden familiak detektatzen dituzte haurrak lagundu ahal izateko.

-     Arrisku egoeran dauden haurrak egoeraz aldatzen lagundu.

•   Hezkuntza zerbitzuak ematen dutena:

-     Inguru finkoa eskaintzea.

-     Zerbitzu honen bidez besteei buruzko jakituria minimoa lortzen dute.

-     Urritasunak detektatzea.

-     Urritasunak murrizten dituzte

       Mota guztiek parte hartu behar dute haur baten urritasuna txikiago bihurtzeko eta autonomia izatera lortzeko. Hala ere, gehiago erabiltzen den beste sailkatze mota bat dago:

• Biologikoa: Arrisku biologikoaz ari garenean, umeek jasaten dituzten hainbat alterazioz ari gara, normalean, garapen prozesuan ematen direnak (haurdunaldian, erditzen momentuan edo jaio ondoren).

• Soziala: Arrisku soziala edozein haur jasan ahal duen arazo bat da. Haurra bere osotasunean alde batera utzita( garapen pertsonala), bere garapenean beste faktoreak eragiten dutela esan behar da. Haurra inguratzen duen errealitatea, bere garapena zehaztuko du eta sozietatean integratzeko baldintzak ipiniko ditu. Arrisku hauek, haur baten inguru sozioafektiboa egokia ez denean agertzen dira. Haur batek 0 eta 6 urte bitartean dago, eta arrisku sozialean kokatzen dugula esateko egoera hauek bizi izan beharko ditu.

           Motak alde batera utziz, ezaugarrieu erreparatuko diegu. Arreta goiztiarra eduki behar duen haur batek honako ezaugarriak ditu, ezaugarri bat edo gehiago; baina gehienetan bakarra: Estruktura genetiko desegokiak, maila biologikoan beteta ez edukitzea,  garapenean nahastea edukitzea,  egoera sozial txar batena bizitzea eta garapen psikoafektibo egokia ez izatea.

       Amaitzeko, atal garrantzitsu batekin itxiko dugu hau guztia: esku hartzea.  Egoera arriskutsuak identifikatu eta urritasun bat daukaten haurra detektatu ondoren, haurraren urritasunari irtenbidea bilatu behar zaio. Hau da, urritasun hori izanda haurra sozietatean integratu beharra dago eta bere urritasuna  txikiagoa bihurtzeko moduak aurkitu eta aplikatu behar dira (bere familia eta ingurua kontuan hartuta). Zerbitzu guztiek parte hartu behar dute haurra ondo garatzeko, hala ere, hezkuntza zerbitzuari buruz hitz egingo dut irasleak izango garen neurrian. Hori bai, kontuan hartu behar da besteek egin behar duten lana.

     Irakasleok lortu behar dugu haurra klasean integratzea eta beste haurrekin hitz egitea, horrela haurraren garapen psikologikoa, ahalmen intelektuala eta pertsonalitatearen garapena egokiagoa izango da. Hala ere, kontuan eduki behar dugu haurrak daukan urritasuna eta urritasunaren graduaren arabera, gela arrunta bat jarraitzeko gai ez dela izango.  Horregatik, curriculuma bere beharrei moldatu behar da gelatik atera gabe. Adibidez, klasean irakasle arrunta egoteaz gain, berarekin beti egongo den bat jarri beharko lirateke, edukiei garrantzi gutxiago emango diona eta sozializazioari gehiago. Azken finean, arreta goiztiarraren helburua haurraren urritasunak goiz aurkitzea da, haurra modu egokia batean garatu ahal izateko.

     0-6 urte bitarteko umeak era osasuntsu eta orekatuan hazi behar dira, eta guk, euren garapena sendoa izan dezan bermatu behar dugu. Hau betetzeko arriskuak daudela detektatzen dugunean hauei aurre egiteko ibilbidea sortu behar dugu, esku hartzea ezinbestekoa da. Horretarako, behaketa eta informazioa bilatzea ezinbestekoa da. Eta ondoren, osasun esku hartzea eta laguntza zerbitzuen txanda izango da. Bidean normalizazioa bilatu behar dugu, nahiz eta laguntza beharrezkoa izan. Ikastetxeak aukera ezberdinak eskaini behar ditu, guztiontzako helburu berdinak ezarriz eta diskriminazioa baztertuz.

      Guzti hau aurrera eramateko protokolo ezberdinak daude, komunikazioa eta zerbitzuen arteko elkarlana ezinbestekoa izanik. Ezarritako neurriak, kolaborazioa eta proposamenak aniztasunari era eraginkorrago batean erantzuteko ahalmena emateko aukera ematen du arreta goiztiarrak. Baina honetan, familiaren papera ezinbestekoa da. Funtzio batzuk ditu, eskolaren funtzioekin alderatuz gero, oso ezberdinak direnak eta hauek era egokian bete behar ditu.

        

      Haur Hezkuntzan, haurraren hezkuntzaz haratago joan behar gara. Faktore guztiak kontuan hartuta, pertsona bakoitzaren gaitasunak sortu, eraiki eta garatu behar ditugu. Ibilbide horretan aurkitu ditzakegun arazoak detektatzen azkarrak izatea garrantzitsua da arrakasta lortzeko. 

*Hau guztia idazteko lagungarriak izan zaizkit "eionarriak" web sit-ean aurkitutakoak:

http://goretex.edu.glogster.com/arreta-goiztiarra/

https://docs.google.com/file/d/0By9NCqcvc4Mmak8zR21oSG9CNFE/edit