Si puó fare (2008) - Giulio Manfredonia

Gaur ikasgai honen azken aurreko saioa izan dugu eta “Si puó fare” italiar filma ikusi dugu. 2008. urtean Giulio Manfredoniak, italiar film zuzendariak, egin zuen pelikula hau.

“Si puó fare” Nello-ren historiara hurbiltzen gaitu, gizon bat zeinen bere zorte txarra lanean eta ideiak politiko ezkertiarrak direla eta, pertsona “eroen” kooperatiba bat zuzentzera derrigortuta ikusten du bere burua. Filmak ez du “eroaren” irudiari buruz bakarrik hitz egiten, baizik eta baita gizartea eta lanaren munduari buruz ere. Nello-k, etorkizun on bat eskaini nahi die medikazioak eta administrazioak direla eta, logaletuak eta baztertuak bizi diren pertsona horiei. Filmak esaten gaitu lanak kohesio soziala, independentzia ekonomikoa eta askatasuna ematen gaituela, eta aldi berean, errutina bat ezartzen duela. Nello-k bere “langileen” izenak ikasteaz kezkatzen da eta pertsona hauen kausa “bere kausa” bezala hartzen du. Gizon egozentrikoa da eta ezkertertiar politika idealistaren irudia. Aldi berean, krisi garaietan arrakasta izateko gogoak erakusten ditu. 

Film honek oso modu argi batean deskribatzen du nola taldea (edo bere langileak) aldatzen joaten da Nelloren laguntzaz; hasieran zeukaten ideia (zorua enmaketatzen jarduten den enpresa) gertaera (protagonisten irteera erietxetik) batean bihurtzen da. Horrez gain, filmak honako hau transmititu nahi gaitu ikusleei: dena egiten ahal da, ezinezko eginezinak ez dira existitzen ezta hauek egiteko gai ez diren eroak erez.  Baina batez ere, film hau ikusi ondoren honekin gelditu behar gara: “Si puó fare” aukera ematen gaitu guztiok zeinen eroak gauden pentsatzeko.

Nire ustez, gizartean dagoen pentsamendua gaitzak edo zailtasunak dituzten pertsonak oztopo bat direla da; eta ohikoak ez diren eta bereziak diren jarrerak eta jokaerak izateagatik ez dira onartzen. Arazo hauek dituzten pertsonekin zer egitea arazo larri batean bihurtu da. Eta hortik abiatuz, psikiatrikoen existentzia azaltzen ahal dugu, non elkarbizitzan bizitzeko gai ez direla uste dugun pertsonak bereizten eta kontrolatzen dira. Nire iritzia psikiatrikoei buruz emango nuke, baina oraindik ez dakit asko hauei buruz, ez dakit pertsonentzat benetan lagungarriak diren edo ez. Hala ere, gauza guztiak bezala, bere alde txarrak eta onak dituela uste dut. Zerbait ona esateagatik, agian, pertsonen gaitzak sendatzen saiatzen direla. Eta txarra, gaitzak sendatzeko medikazio gehiegi erabiltzen dituztela. Filman argi eta garbi ikusten da medikazioa ez diela zoriontasuna ematen, zeren eta medikazio gutxiagorekin eta askatasuna (kasu honetan, lan munduan sartzea adibidez) gehiagorekin zoriontasuna handiagoa da.

 Zinemak “eroaren” irudira hurbildu nahi izan da ikuspuntu desberdinetatik eta ulertu du pertsona hauen adimena esploratuz gero giza baldintzari buruz gauza asko ikasten ahal direla. Bestalde, esatekoa da lengoaia beste faktore garrantzitsu bat bihurtu da, “elbarri, minusbaliatu, eroa...” bezalako terminoez bete da, baina ez dugu pentsatu gizartean gaixotasun konstante batean bizi garela, non “depresioa” edo “estres” bezala ezagutzen diren emozioen desoreka ez dira “gaixotasunaren” konnotazio negatiboekin izendatzen. Beraz, aldatu beharreko zerbait da lengoaia, baina gaur egun konnotazio txarrak kaletik edo edozein tokitik gehiegi entzuten dira eta nahigabe ateratzen zaizkigu, pentsatu gabe.

Bukatzeko, esan beharra daukat horrelako filmak gure pentsamenduak aldatzeko gaitasuna dutela, eta nire ustetan, ikaragarrizko gaitasuna. Filma ikusi baino lehen edozeinek esan dezake “eroak lanean? Ezinezkoa”. Baina ikusi ondoren, begiak ireki egiten gaituzte protagonistek eta pertsona hauei ulertzera iristen gara. Neri, behintzat, askotan aldatu zaizkit ideiak mota honetako pelikulak ikustean (adibidez, kurtso honetan ikusitako "Elling" filma). Film honetan oso argi ikusten da nola hasieran, bakarrik  batek dauka konfidantza pertsona hauengan lan munduari dagokionez. Baina azkenean, gero eta jende gehiago kontratatzen ditu pertsona hauek. Gu ez badugu konfidantza pertsona hauengan, nork izango du ba? Beraz: 

Gu gai bagara, haiek zergatik ez?